Armoedebeleid in Ninove

Vorige zondag organiseerden we een geslaagde programmanamiddag met ons sp.a-groen kartel in Ninove. We spraken er onder andere samen met Kurt De Loor over lokaal armoedebeleid in een werkgroep ‘sociale zaken en welzijn’. 

Armoede is immers een onderschat probleem in onze stad. In Vlaanderen leven maar liefst 10,6% onder de armoedegrens met een inkomen als alleenstaande van minder dan 973 euro of 2.044 euro voor een gezin met 4. 10% van de Ninovieters: 3.600 mensen, soms worden ze bereikt door hulpverleners, al te vaak ook niet.

Naar aanleiding van onze participatienamiddag schreef ik samen met een collega volgende tekst. Omdat je nooit genoeg reacties, suggesties of goeie ideeën kan krijgen, zet ik hem ook hier met de vraag om alle mogelijke reacties, positief of negatief, en andere ideeën door te sturen naar lieven.meert@s-p-a.be

Lokaal armoedebeleid

Een efficiënt armoedebeleid is maar mogelijk wanneer men alle actoren binnen de gemeente kan mobiliseren om samen werk te maken van de aanpak van armoede. Het lokaal sociaal beleidsplan dat met deze actoren wordt opgesteld is hiervoor cruciaal. Hierbij is het belangrijk dat er één actor de aansturing voorziet.  Dit sluit volgens sp.a groen het best aan bij de kerntaken van het OCMW.

Een andere belangrijke leidraad is het aspect van participatie. Met de nadruk op een volwaardige participatie waarbij men echt luistert naar de mensen en hun verzuchtingen en hier zoveel mogelijk aan tegemoet probeert te komen. In het opgerichte netwerk moet men dan ook zeker de stem van de mensen in armoede laten klinken en hier ook naar luisteren.

Armoede is een netwerk van uitsluitingen die dus ook op verschillende terreinen dient bestreden te worden. Hieronder een overzicht van maatregelen die we kunnen nemen op de verschillende terreinen:

De laatste jaren klinken de signalen steeds luider vanuit het werkveld die erop wijzen dat de hoogte van de uitkeringen en pensioenen mensen niet in staat stellen om een menswaardig bestaan te leiden. Heel wat van deze uitkeringen situeren zich dan ook onder de armoededrempel. Dit is echter federale materie en dus hebben lokale besturen hier geen impact op.

Echter lokale besturen hebben wel een aantal instrumenten in handen. Dit betreft in eerste instantie de aanvullende steun van het OCMW. We moeten hier een beleid ontwikkelen waarbij we ons baseren op de concrete situatie met het oog op een menswaardig bestaan. Daarom is investering in een kwalitatief sociaal onderzoek van groot belang. Dit kan door voldoende maatschappelijk werkers in te zetten die ook geregeld vorming krijgen.

Een andere belangrijke aandachtspunt is de begeleiding en ondersteuning van mensen met schuld(overlast). We moeten hiervoor investeren in een budgetbegeleiding en schuldbemiddeling. Het Ninoofs OCMW verricht op dit vlak goed werk, maar de wachtlijsten zijn lang en er is meer nood aan schuldpreventie en nazorg voor mensen die schuldenvrij zijn geworden.  Een menswaardige begeleiding moet ook hier de leidraad vormen. Zo moet men mensen die onder begeleiding staan de kans geven om te beschikken over voldoende leefgeld en moet men per individueel geval oordelen over aanvragen tot meervragen om bvb. Cadeautjes voor de kinderen te kopen ofzo.

De aanwezigheid van (jonge) kinderen in een huishouden moet sowieso bij elke (hulp)vraag als een aandachtspunt meegenomen worden.

Als lokaal bestuur moeten we inzetten op de uitbouw van de sociale huisvesting. Belangrijk hier is:

• Voorzie een gezonde sociale mix maar hou ook rekening met de meest dringende aanvragen voor een sociale woning (bvb. daklozen)
• Vermijd in elke geval getto-vorming
• Houd ook rekening met genoeg speelruimten en andere recreatieve ruimtes die het buurtgevoel en de sociale cohesie kunnen vergroten.

Naast de uitbouw van sociale huisvesting moeten we ook het Sociale Verhuurkantoor (SVK) uitbouwen door het eigen leegstaand patrimonium ter beschikking te stellen van dit SVK en private verhuurders meer te stimuleren om hun woning ter beschikking van het SVK te stellen (vb. door verminderde onroerende voorheffing).

Gezien de schaarste aan betaalbare woningen moete we actief ageren wat betreft de aanpak van leegstand (cfr. heffing leegstandstaks). Daarnaast moeten we via dialoog de eigenaar proberen te overtuigen om het pand op de huurmarkt te brengen en hem wijzen op demogelijkheden wat betreft (renovatie)premies. Ingeval deze dialoog nergens toe leidt, kunnen lokale besturen gebruik maken van het zogenaamde sociaal beheersrecht om deze panden op te eisen, te renoveren en ze ter beschikking te stellen van de (sociale) huurmarkt.

Het OCMW dient actief op te treden om uithuiszettingen te voorkomen. Zo zal men hierbij preventief moeten optreden en bij de eerste signalen tussenkomen om een uithuiszetting te voorkomen. Wanneer men tijdig tussenkomt, kunnen wanbetalingen via afbetalingsplannen of via tussenkomst van het OCMW  vermeden worden.

Ook scholen moeten vertegenwoordigd zijn in het armoedenetwerk. Op deze manier kunnen problemen direct gesignaleerd worden en kan er werk gemaakt worden van sociaal onderwijsbeleid waarbij onder meer wordt ingezet op het beperken van de schoolkosten en een financiële tussenkomst bij financiële problemen. De Ninoofse (school)kansenpas is hier een goed initiatief.

Verder actief investeren in een verhoogde participatie aan het kleuteronderwijs door gebruik te maken van laagdrempelige initiatieven die dit stimuleren.

In de strijd tegen gezondheidsongelijkheid kan ook Ninove een rol in kan spelen. Door de inrichting van een multidisciplinaire, buurtgerichte en laagdrempelige eerstelijnsgezondheidszorg kan men dit probleem bestrijden. Zo kan de stad de oprichting van een wijkgezondheidscentrum faciliteren en ondersteunen. Deze wijkgezondheidscentra hebben als groot voordeel dat er gewerkt wordt met forfaitaire betalingssystemen waardoor de financiële drempel wordt beperkt.

We moeten ook zorgen voor een kwaliteitsvolle, toegankelijke en correcte informatiedoorstroming en communicatie naar de kwetsbare doelgroepen toe. Samenwerking met andere actoren is hiervoor zeer belangrijk.

Energiearmoede is niet te tolereren. Het OCMW kan hier een belangrijke rol in spelen. Zo is er de LAC-werking die verbeterd kan worden om er op toe te zien dat de mensen niet worden afgesloten van gas, elektriciteit en/of water als minimumvoorwaarde voor een menswaardig bestaan.

Lokale besturen kunnen ook een groot verschil maken in de prijs die mensen moeten betalen voor energie. Zo kunnen zij de maatschappelijk kwetsbare burgers in hun gemeente vrijstellen van gemeentelijke bijdragen voor waterzuivering, kunnen ze gezamenlijke aankoop van energie faciliteren en kunnen ze (complementair aan het stookoliefonds) financieel tussenkomen voor andere verwarmingsbronnen dan elektriciteit en gas.

Voor sommige mensen kan de informatie over thema’s als energie soms te ingewikkeld zijn. Om deze mensen te helpen in hun zoektocht naar informatie omtrent de energie- en watersector, over sociale maatregelen,… kan een lokaal bestuur een lokale informatiebrochure omtrent energie- en water opmaken die de mensen wegwijs maakt in de complexe energiewereld: eenvoudige besparingstips, info over sociale maatregelen,…

Een toegankelijk, niet-stigmatiserend en betaalbaar vrijetijdsaanbod is belangrijk als we vereenzaming willen tegengaan. Afspraken met de aanwezige verenigingen en initiatieven is hierbij de eerste stap waarbij gekeken wordt hoe men dit aanbod gericht naar de meeste kwetsbare mensen kan verzekeren. Dit betreft enerzijds de betaalbaarheid en anderzijds ook het niet-stigmatiserend karakter van de maatregel. Ninove zette hier al een goede stap vooruit met de kansenpas, maar de aanwezigheid van kansengroepen in het verenigingsleven blijft veel te beperkt.

Anderzijds moeten we ook aandacht hebben voor zij die geen heil zien in het regulier jeugdwerk en andere vormen van vrije tijdsbesteding wensen. Via participatie en inspraak van de jongeren en mensen zelf kan men hier verzekeren dat er binnen de gemeente het juiste aanbod wordt voorzien. Ook het werken met brugfiguren en buurtwerkers kan hier nuttig zijn.

Lokale besturen hebben ook een belangrijke taak in het voorzien van de nodige investeringen om de aanwezige doelgroepen (sociaal) te activeren. Hierbij mag men niet eenzijdig focussen op doorstroming naar de reguliere arbeidsmarkt maar moet men ook op lokaal niveau werk maken van ‘werk op maat’. Hiertoe moet men voldoende mogelijkheden creëren om mensen de kans te geven een opleiding te volgen of aan vrijwilligerswerk te doen. Sociale activering kan bvb door bij aanbestedingen sociale clausules inschrijven waardoor men hieraan tegemoet komt.

Ook in het kader van de opdracht van OCMW’s binnen de sociale economie kunnen we belangrijke engagementen opnemen om ervoor te zorgen dat er een verhoogd tewerkstellingsaanbod aanwezig is voor mensen in precaire levenssituaties.

We moeten meer inzetten op de aanpak van kinderarmoede omdat dit de meest onmenselijke vorm  betreft van armoede. Geboren worden in armoede stelt een hypotheek op de toekomst van kinderen en zorgt voor een veel grotere kans om ook later in de armoede verstoken te blijven. Investeringen in de aanpak van kinderarmoede zijn dan ook meer dan levensnoodzakelijk. Vanuit Vlaanderen wordt hier ook sterk op ingezet en kan men terugvallen op financiële ondersteuning vanuit Vlaanderen. Binnen deze focus kan Ninove nog bijkomende engagementen opnemen zoals investering in kinderopvang, werken met buddy’s of brugfiguren die aan preventieve gezinsondersteuning doen, toegankelijke vrijteijdsaanbod,…